Kalejdoskop smaków. Przegląd wielkanocnych stołów w różnych regionach Polski

Wieś Lanckorona – symbol wielkanocnej Małopolski
To właśnie z tego miejsca pochodzi najwięcej wielkanocnych smaków Małopolski. We wsi Lanckorona, położonej nad rzeką Skawinką tradycją wielkanocną stało się przygotowywanie lanckorońskiej chrzanówki, czyli zupy na bazie startego chrzanu, kiełbasy i wędzonki. Potrawę zagęszcza się mąką i kwaśną śmietaną oraz doprawia czosnkiem i koprem. Całość podawana jest z ćwiartowanym jajkiem. Danie do dnia dzisiejszego cieszy się dużą popularnością również z innego względu. Z uwagi na zawartość siekanego lubczyku uznawane jest za bardzo dobry, naturalny afrodyzjak. Inną, nieco mniej znaną, ale równie wartą wspomnienia potrawą jest strząska – rdzenne, małopolskie danie wielkanocne wywodzące się ze wsi Siedliszowice. Czym się charakteryzuje? To masa składająca się z pokrojonych świątecznych wędlin i jajek, z dodatkiem przypraw i startego chrzanu. Całość zalewana jest roztworem z octu i wody. Strząskę przygotowuje się także podczas innych ważnych okoliczności np. imienin. Na obiad, w Niedzielę Wielkanocną polecamy z kolei sodrę – zupę chrzanową, która jest tradycyjną potrawą góralską. Przyrządzona z kwaśnego mleka, śmietany, jajek, skwarek ze świątecznych wędlin oraz białej kiełbasy z pewnością zaskoczy wszystkich gości swoim oryginalnym i regionalnym smakiem.

Słodko-słone smaki Śląska
Śląsk w okresie wielkanocnym słynie z połączenia słonych i słodkich smaków. Przykładem jest babka majonezowa, która obok ekstraktu z wanilii i cukru zawiera w sobie mieszankę mąki pszennej, ziemniaczanej oraz majonez. Wyjątkowym daniem jest również święcelnik – ciasto drożdżowe z mięsnym, najlepiej wędzonym nadzieniem. W wielkanocnych daniach Śląska odnaleźć można również wiele słodkich propozycji: kołacze z serem i makiem, strucle, a także buchty – drożdżowe bułki z nadzieniem lub bez.

Kurpie – dary lasu
Kurpie to region położony na Mazowszu, na terenie Puszczy Zielonej i Puszczy Białej. Głównymi ośrodkami folkloru kurpiowskiego tej pierwszej są Kadzidło, Łyse i Myszyniec. Kompleks leśny ciągnący się od Pułtuska po Ostrów Mazowiecką nazywany jest natomiast Puszczą Białą. Kuchnia kurpiowska bazuje na darach lasu. Do potraw regionalnych wykorzystywane są grzyby, borówki, a także jagody jałowca, które świetnie nadają się jako dodatek do mięs. Najważniejszą potrawą podawaną na Wielkanoc jest z pewnością rejbak – babka ziemniaczana, z dodatkiem kiełbasy, boczku i cebuli. Na uwagę zasługuje również pieczeń oraz kiszka ziemniaczana. Tradycyjnymi specjałami są także zupa grzybowa przygotowywana z zielonych gąsek oraz gęś pieczona z jabłkami lub kapustą – Kuchnia kurpiowska to kopalnia pomysłów kulinarnych i pysznych smaków. Wiele inspiracji z tego regionu można zaprezentować na własnym świątecznym stole. Mogą to być zarówno dania główne na gorąco, jak i delikatne, regionalne przysmaki w postaci kurpiowskich przekąsek. Z pewnością polecam spróbowanie jajek po kurpiowsku, które zamiast klasycznego farszu podawane są z pasztetem i boczkiem. Inną ciekawą potrawą mogą okazać się mini paszteciki z kminkiem oraz tradycyjny kurpiowski żurek z dodatkiem białej kiełbasy, jajek przepiórczych, suszonych borowików, rzeżuchy i musu chrzanowego.

A co posmakować na Kaszubach?
Niegdyś, podczas śniadania wielkanocnego w tym regionie obowiązywał post. Na stołach widniały ryby, jajka i kluski ze śliwkami, a prawdziwa uczta rozpoczynała się dopiero na obiad. Dzisiaj Wielkanoc nie mogłaby się obejść bez gotowanej szynki oraz zylca – galaretki z włoszczyzny i wieprzowych nóżek, z dodatkiem głowizny i golonki. Z kolei podczas śniadania musi pojawić się prażnica – świąteczna jajecznica w wersji mięsnej, z dodatkiem słoniny czy boczku lub w rybnej odsłonie – przygotowywanej na wędzonym węgorzu.

Niezależnie od tego, w jakiej części kraju mieszkamy, warto skosztować różnych smaków, królujących na wielkanocnym stole. W wielu regionach Polski wciąż kultywowane są dawne obyczaje, które z uwagi na wieloletnią tradycję z pewnością powinno się pielęgnować. Zachęcamy do sięgania po dorobek kuchni regionalnych i odkrywania rodzimych smaków, przygotowując świąteczne przysmaki. Wesołych, pysznych Świąt!

Patrycja Świentczak