Perła Suwalszczyzny - Wigierski Park Narodowy

Na szczególną uwagę zasługują niewielkie śródleśne jeziorka o herbacianym kolorze (nadanym im przez kwasy humusowe), zwane na Suwalszczyźnie – sucharami. Jest ich w parku 20 i nie ma w Polsce drugiego takiego miejsca, gdzie byłoby ich tak wiele.

Również rzeki przepływające przez Wigierski Park Narodowy zasługują na szczególną uwagę. Największa z nich to Czarna Hańcza – jeden z najatrakcyjniejszych szlaków kajakowych w kraju.

W północnej części WPN krajobraz jest pagórkowaty, z licznymi formami polodowcowej rzeźby terenu. Południowa część jest bardziej płaska, położona na piaszczystych glebach sandru augustowskiego, porośniętego rozległymi borami i borami mieszanymi. WPN leży w północnej części Puszczy Augustowskiej, porośniętej przeważnie sosną i świerkiem. W parku doliczono się kilkunastu gatunków storczyków i kilka gatunków porostów, świadczących o czystości powietrza. Bogaty jest świat zwierząt. W WPN żyje ich około 800 gatunków, wśród nich bóbr - herbowe zwierzę parku.

Do uprawiania turystyki na obszarze parku udostępniono 250 km oznakowanych szlaków pieszych i rowerowych, szlaki wodne (Czarną Hańczą i Jeziorem Wigry) oraz ścieżki edukacyjne. Plaże i kąpieliska znajdują się w Krzywym (nad J. Czarnym) oraz w Starym Folwarku i Gawrych Rudzie (nad J. Wigry).

Punkty widokowe (wieże, platformy i pomosty) zlokalizowane są w miejscowościach: Lipniak, Nowa Wieś, Tartak, Stary Folwark, Krzywe, Gawrych Ruda, Bryzgiel, Krusznik, Słupie.

Pokamedulski Zespół Klasztorny w Wigrach

Zespół klasztorny położony na wigierskim półwyspie to najcenniejszy zabytek Suwalszczyzny. Kameduli przybyli tu w 1667 r. i przez pół wieku wznosili klasztor, który stał się jednym z największych i najbogatszych w Polsce. Po kasacji zakonu w 1800 r. władze pruskie wysiedliły mnichów na podwarszawskie Bielany, a obiekt uległ stopniowej dewastacji. Dopiero powojenna rekonstrukcja przywróciła mu dawny blask.

W skład zespołu wchodzą m.in.: dom furtiana, bramy na taras dolny i górny, eremy, dom królewski, pałac biskupi, kościół, dawny refektarz i wieża zegarowa. Przełomowym momentem w historii klasztoru była wizyta Jana Pawła II w 1999 roku. Papież znał tutejsze okolice z wcześniejszych spływów kajakowych Czarną Hańczą. Tak je wspominał po latach: „Ta ziemia była dla mnie zawsze bardzo gościnna, kiedy tu przybywałem, szukając tu także odpoczynku, zwłaszcza na wspaniałych jeziorach (…)”.

Dzisiaj można zwiedzać apartamenty, w których gościł Papież podczas swojej najdłuższej pielgrzymki po Polsce.

Obecnie na terenie klasztoru funkcjonuje Wigierski Areopag Nowej Ewangelizacji (WANE), prowadzący również usługi z zakresu obsługi ruchu turystycznego.

Przez Wigry przebiega Szlak Papieski.

Rejsy „Szlakiem papieskim” po jeziorze Wigry

Statek „Kameduła”, którego nazwa nawiązuje do klasztoru wigierskiego, pływa trasą papieską – szlakiem, którym w 1999 roku płynął podczas swojej pielgrzymki papież Jan Paweł II. Żegluga na jeziorze Wigry rozpoczyna się 1 maja i trwa do 31 października. Główna przystań znajduje się przy zespole klasztornym w Wigrach. Rejs trwa blisko godzinę i 10 minut. Statki odpływają codziennie o godz. 10,11.30,13,14.30 i 16. Bilety są do nabycia po uprzedniej rezerwacji lub bezpośrednio na statku. Rejs odbywa się przy minimum 5 dorosłych pasażerach.

Rejsy odbywają się w okresie od 01 maja do 31 października w godzinach od 8 do 19.

W czasie wysokiego sezonu prowadzona jest regularna żegluga pasażerska z przystani przy zespole poklasztornym w Wigrach, w godzinach: 10.00, 11.30, 13.00, 14.30, 16.00.

Rejs trwa około 1 godziny 10 minut. Minimalna liczba pasażerów na rejs – 5 osób dorosłych.

Spływy kajakowe Czarną Hańczą i żeglowanie na Wigrach

Turystyka wodna na Suwalszczyźnie ma wspaniałe tradycje. W 1928 roku suwalscy harcerze na własnoręcznie wykonanych kajakach do dopłynęli do Poznania na Powszechną Wystawę Krajową. Jan Paweł II jako młody kapłan brał udział w spływach kajakowych Czarną Hańczą.

Już w 1938 roku zorganizowano nad Wigrami pierwsze kursy żeglarskie a od półwiecza odbywają się regaty o „Błękitną Wstęgę Jeziora Wigry”.

Spływ Czarną Hańczą, poniżej Wigier, to najbardziej znany kajakowy szlak w Polsce. Klasyka to tzw. Mała i duża pętla. Pierwsze 6 dni prowadzi przez jeziora Białe, Studzieniczne i Kanał Augustowski do jeziora Serwy, stamtąd trzeba przewieźć kajaki do Bryzga, dalej jeziorem, Czarna Hańczą i od Rygla powrót Kanałem. Duża pętla (8-9 dni) wypływa z Augustowa w rzekę Rospudę, dalej pod prąd w rzeczkę Bliznę do jeziora Blizno, kajaki przewozimy na Wigry i dalej tak jak przy małej pętli.

Żeglarze ciągną na Wigry, gdzie panuje cisza (obowiązuje tu zakaz używania silników spalinowych) i nie ma tłoku. Jezioro ma ciekawy kształt i zróżnicowany charakter brzegów. Utrudnieniem dla żeglarzy może być zmienność wiatrów, liczne płycizny oraz ograniczenia w dostępnie do niektórych brzegów, wyznaczone przez WPN.

Kajakarze mogą zatrzymać się na polach namiotowych „Jastrzęby” w Zakątkach, „Za szkołą” w Maćkowej Rudzie, „Gremzdówka” i „Bindużka” w Wysokim Moście, „Zakole” w Budzie Ruskiej, Starym Folwarku i Wigrach.

Wigierska Kolejka Wąskotorowa

Wigierska Kolej Wąskotorowa to kontynuacja leśnej wąskotorówki w Puszczy Augustowskiej z czasów I wojny światowej, rozbudowanej w latach 1923 – 26. Kolejka, której trasa biegła z Płociczna w okolice Zelwy, stanowiła uzupełnienie powstałego w latach 1824 – 39 Kanału Augustowskiego, głównego środka transportu drewna do Europy i tartaków położonych wzdłuż tego szlaku wodnego. Na jeziorze Wigry zlokalizowano szereg bindug, gdzie zatapiano drewno, zbijano je w tratwy i holowano w okolice tartaku w Płocicznie. W latach 80. XX w. kolejka uległa likwidacji i dopiero kilka lat temu wznowiła przewozy już jako kolejna atrakcja turystyczna Wigierskiego Parku Narodowego. Na trasie o długości 10 km, rozpoczynającej się i kończącej w Płocicznie, kolejka zatrzymuje się na tzw. fotoskopy na Bindudze, Powałach i Bartnym Dole. Latem turyści jadą w odkrytych wagonikach, poza sezonem letnim w krytych i ogrzewanych.

Kolejka wąskotorowa kursuje codziennie w miesiącach lipiec-sierpień w godzinach: 10.00, 13.00, 16.00. Czas przejazdu łącznie z postojami – 2 godz. 20 min.

Po zakończeniu przejazdu w restauracji przy kolejce można skosztować dań regionalnych i potraw litewskich.

Muzeum Wigier w Starym Folwarku

Muzeum Wigier mieści się w dawnej stacji hydrobiologicznej w Starym Folwarku. W okresie międzywojennym, dzięki jej twórcy dr. Alfredowi Lityńskiemu, stała się ona silnym ośrodkiem naukowym, a jezioro Wigry najlepiej poznanym akwenem w Polsce. Muzeum stanowi świetna kontynuację jego pracy – udostępnia jedną z najciekawszych ekspozycji w regionie dotyczącą przyrody i historii Wigier.

Zwiedzanie muzeum jest wycieczką w czasie i przestrzeni. W tym nowoczesnym obiekcie można poznać na wskroś jezioro Wigry – od głębin i żyjących w nich organizmów aż po malownicze, nadwodne pejzaże. Wędrując po muzeum, oglądając liczne filmy, prezentacje multimedialne i słuchając nagrań można poznać historię tego terenu, bogactwo przyrodnicze i dziedzictwo kulturowe.

Duża atrakcją muzeum jest możliwość odbycia zajęć na wodnych ścieżkach edukacyjnych podczas rejsu łodzią motorową „Leptodora 2”. Posiada ona przeszklone dno, przez które można oglądać to co dzieje się pod wodą.

Ścieżki edukacyjne Wigierskiego Parku Narodowego

Warto wybrać się na przynajmniej jedną z siedmiu ścieżek edukacyjnych w Wigierskim Parku Narodowym:
„Las” – 1,5 km
„Suchary” – 2,5 km
„Płazy” – 0,5 km
„Jeziora” – 6,2 km
„Puszcza” – 3,3 km
„Samle” – 4,8 km

Na terenie Wigierskiego Parku Narodowego wiodą one przez tereny bardzo atrakcyjne przyrodniczo i kulturowo, łączą się ze szlakami turystycznymi, prowadzącymi w różne rejony Parku, dlatego też zwiedzanie powinno się zacząć właśnie od nich. Wzdłuż ścieżek umieszczono tablice informacyjne, kładki, platformy widokowe i wyznaczono miejsca na odpoczynek.

Punkty i wieże widokowe

Dostępna dla turystów wieża klasztoru w Wigrach to najlepszy punkt widokowy w całym Wigierskim Parku Narodowym. Z kolei na jezioro z klasztorem w tle warto popatrzeć z dwóch platform w Starym Folwarku (dojazd od drogi Suwałki – Sejny) lub po południu przy spokojnej powierzchni jeziora uchwycić w Cimochowiźnie lustrzane odbicie klasztoru w wodzie.

Rozwiniętą, pełną zatok linię brzegową Wigier najlepiej podziwiać w Bryzglu z wieży widokowej przy leśniczówce lub gospodarstwa agroturystycznego Widok.

Trasy rowerowe na Suwalszczyźnie

Wzgórza oraz kręte drogi Suwalszczyzny to nie lada gratka dla rowerzystów. Prowadzi tutaj Międzynarodowa Trasa Rowerowa Euro Velo R11, która łączy Ateny z północnym przylądkiem Norwegii. Przez Podlaskie biegnie blisko trzystukilometrowy odcinek szlaku. Fani dwóch kółek mogą się też wybrać na krajoznawczy objazd „Pierścieniem Rowerowym Suwalszczyzny”. Dzieli się on na część północną i południową. Północna część trasy zaczyna się w Żegarach, prowadzi przez pojaćwieskie ziemie, na północy dociera do Gór Sudawskich (polskiego bieguna zimna). Zachodnią granicę wytyczają miejscowości gminne Przerośl, Bakałarzewo i Raczki (dzisiaj wsie, dawniej miasta pogranicza polsko-pruskiego) oraz malownicze jeziora i dolin Rospudy.

Część południowa prowadzi śladami działalności trzech wielkich Polaków: hr. Ludwika Paca (pałac w Dowspudzie), hr. Karola Brzostowskiego (Rzeczpospolita Sztabińska) i gen. Karola Prądzyńskiego (Kanał Augustowski). Wszyscy żyli w XIX wieku i mimo, że działali w zaborowej rzeczywistości, zasłynęli jako reformatorzy i racjonalizatorzy.

Wystawa przyrodnicza „Nad Wigrami”

Wystawa mieści się w budynku dyrekcji WPN w Krzywem. Składa się z kilku części: środowiska leśne, środowiska wodne, obecność człowieka (walory kulturowe) i edukacja. W sali ustawiono pnie wielu gatunków drzew rosnących w Puszczy Augustowskiej oraz okazy zamieszkujących ją ptaków i ssaków. W środkowej części sali znajdują się akwarium z rodzimymi gatunkami ryb i gablota z wypreparowanymi rybami. W dioramie pokazujemy płazy i gady żyjące w WPN.

Część ekspozycji na „osi czasu” pokazuje najważniejsze wydarzenia zachodzące w okolicach jeziora Wigry od ustąpienia lodowca po czasy współczesne.

Wystawa etnograficzna „Ocalić od zapomnienia”

Stała wystawa etnograficzna WPN w Krzywem koło siedziby parku prezentuje około 800 eksponatów – przykładów przemijającej kultury materialnej okolic jeziora Wigry. Prawie wszystkie przedmioty są darem życzliwych mieszkańców parku, którzy odpowiedzieli na apel konkursu „Ocalić od zapomnienia” i nieodpłatnie przekazali wiele eksponatów, często pamiątek rodzinnych lub przedmiotów o znacznej wartości.

Wystawę przygotowano przy leśniczówce w Krzywem, w zaadoptowanym na ten cel budynku gospodarczym pochodzącym z lat 20-tych XX wieku. Oglądanie zbiorów pozwala na poznawanie historii dawnych zawodów, wykonywanych przez mieszkańców nadwigierskiej ziemi.

Wystawa „Historia i tradycje rybołówstwa nad Wigrami”

Wystawa mieści się w Czerwonym Folwarku. Adresowana do wszystkich, którym bliskie sercu są walory przyrodnicze, historyczne i kulturowe okolic jeziora Wigry, w szczególności osób zainteresowanych wędkarstwem i rybactwem. Na wystawie można zobaczyć wiele ciekawych eksponatów, m. in. dłubankę, łódź, kuter, kruszarkę do lodu, model aparatu inkubacyjnego ikry, sprzęt rybacki stosowany do połowu ryb i raków oraz obejrzeć wypreparowane okazy niektórych gatunków ryb, a także filmy o tematyce rybackiej.

Oficjalna strona Wigierskiego Parku Narodowego: http://www.wigry.win.pl/

Pogodne Suwałki