Bajki z Auschwitz

Bajki z Auschwitz czyli reprint sześciu bajek, powstałych w latach II wojny światowej w niemieckim obozie Auschwitz, ukazały się nakładem wydawnictwa Państwowego Muzeum Auschwitz-Birkenau.

Bajki wykonali nielegalnie polscy więźniowie, pracujący przymusowo w esesmańskich biurach, gdzie tworzono plany rozbudowy obozu. Mieli dostęp do farb, kalki i papieru. Korzystając z nieuwagi esesmanów, gotowe bajki potajemnie wynosili z biura i przekazywali pracownikom cywilnym spoza terenu obozu.

Z relacji więźniów wynika, iż w obozie udało się wykonać potajemnie około 50 egzemplarzy bajek. Autorem lub tłumaczem większości tekstów był Stanisław Bęć, jednak w niektórych bajkach znajdują się pojedyncze wiersze autorstwa innych więźniów, m.in. Bernarda Świerczyny i Artura Krzetuskiego.

Rysowaniem i kolorowaniem obrazków zajmowali się m.in.: Marian Moniczewski, Piotr Kopańczuk, Henryk Czulda, Alfred Przybylski, Jacek Kopczyński, Wacław Stępkowski i Jerzy Baran. Stroną techniczną, czyli przygotowaniem matryc na kalce technicznej, powielaniem i oprawianiem, zajęli się więźniowie, którzy mieli dostęp do potrzebnych materiałów i  urządzeń kopiujących, w tym: Eugeniusz Nosal, Andrzej Czarnecki, Józef Drożdż, Zbigniew  Goszczyński, Fryderyk Junger.

W publikacji znalazło się sześć bajek. Bajka o przygodach czarnego kurczątka opowiada,  jak Murzynek wybrał się ze swoim bratem Mniszkiem na wędrówkę po świecie, mimo przestróg matki-kwoki. To prawdopodobnie pierwsza bajka powstała w Auschwitz. Bajka o zajączku, lisie i kogutku to historia zajączka, którego chatkę zajął lis. Jest to tłumaczenie z języka czeskiego. Brak bliższych informacji o oryginale. O wszystkim, co żyje jest zbiorem wierszy o owadach, ptakach, zwierzętach, które można spotkać na polu, łące i przydomowym podwórku. Jej pierwowzorem również była czeska bajka o nieznanym tytule. Wesele w Osach Wielkich opowiada o ślubie i weselu osy z trutniem, o ich gościach -  owadach z łąk, lasów i pól - oraz o tym, jak się bawiono. To jedna z dwóch bajek bez ilustracji. Zachowała się na dwóch kartkach papieru, zapisanych z obu stron. Tytułowy bohater Olbrzyma-Samoluba jest zazdrosny o swój ogród i bawiące się w nim  dzieci. Bajka powstała na podstawie opowiadania Oskara Wilde'a "The Selfish Giant", ale  - w przeciwieństwie do oryginału - ma formę wiersza. To druga, nieilustrowana bajka. Opowieści kota uczonego opisują przygody zajączków, które wymykają się spod opieki  rodzicielskiej i przeżywają różnorodne przygody. Muzeum weszło w posiadanie kopii tej  bajki w 1999 r.