Jak rozwijać innowacyjne myślenie u dzieci

Innowacyjne myślenie w domu i szkole
Innowacyjne myślenie to działanie polegające na zastosowaniu różnorodnych pomysłów oraz oryginalnych rozwiązań danego problemu. Bazuje ono na wykorzystaniu aktywności uczniów oraz przyswajaniu przez nich nowych wiadomości za pośrednictwem zmysłów. Nauka innowacyjnego myślenia to niezwykle ważny element ogólnopolskiego programu edukacyjnego „Klub Bezpiecznego Puchatka”, którego celem jest edukacja uczniów klas I szkół podstawowych w zakresie bezpieczeństwa. Dzięki wykorzystaniu nowoczesnych metod edukacyjnych w ramach programu, dzieci lepiej przyswajają zasady bezpieczeństwa oraz koncentrują się na realizowanym materiale.

Istnieje wiele metod rozwijających kreatywność i poprawiających zdolność nieszablonowego myślenia dziecka. Ich dobór powinien zależeć przede wszystkim od rodzaju treści, jakie chcemy przekazać naszym pociechom. Wybierając konkretną metodę, nauczyciele i rodzice powinni zwrócić uwagę na możliwości dzieci, a także ich potrzeby, zainteresowania czy temperament. Poniżej znajdują się najbardziej popularne i skuteczne metody, które warto wykorzystać do wspomagania innowacyjnego myślenia najmłodszych uczniów, na początku ich szkolnej przygody.  

Sposoby stymulowania innowacyjnego myślenia
Technika „śniegowej kuli” – dzieci dyskutują w parach nad zadanym pytaniem. Następnie wspólnie rozmawiają o problemie. Najpierw w grupach czteroosobowych, a na koniec w ośmioosobowych. Warto stosować tę metodę, gdyż dzięki niej dzieci uczą się wypracowywania jednego, wspólnego dla wszystkich stanowiska. Dodatkowo przyjęta forma pozwala każdemu małemu uczestnikowi dyskusji na wyrażenie własnego zdania i uczy umiejętności negocjowania czy formułowania myśli.

Technika „burzy mózgów” – dzieci spontanicznie przedstawiają pomysły rozwiązania wybranego problemu. Omawianą kwestią może być np. bezpieczeństwo w drodze do szkoły. Po wskazaniu swoich pomysłów uczestnicy „burzy mózgów” wybierają te najbardziej trafne. Celem tej techniki, oprócz zgłoszenia dużej ilości pomysłów w krótkim czasie, jest uczenie najmłodszych wzajemnego szacunku dla swoich propozycji.

Snucie fantastycznych historii – nauczyciel lub rodzic rozpoczyna opowieść np. o niezwykłej planecie, na której wszystko jest możliwe, a dzieci po kolei ją kontynuują i zmieniają według własnej wyobraźni. Swoje wyobrażenia mogą przedstawiać, np. za pomocą rysunków. Podczas takich zabaw dzieci potrafią zaskoczyć dorosłych wyobraźnią, pomysłami i kreatywnością. W ich opowiadaniach pojawiają się ufoludki, kosmonauci czy przedmioty o niecodziennych właściwościach.

„Gwiazda skojarzeń” – dzieci siedzą w kręgu, a w środku znajduje się znany im przedmiot lub obrazek przedstawiający osobę lub rzecz. Zadaniem najmłodszych jest przedstawienie skojarzeń, które wiążą się z tym przedmiotem lub obrazkiem. Za pomocą tej techniki nauczyciele i rodzice mogą uczyć dzieci rozpoznawania przedmiotów bezpiecznych i niebezpiecznych. Może to stać się np. poprzez ułożenie na dywanie nożyczek czy zapałek i poproszenie dzieci o zaprezentowanie swoich skojarzeń oraz przyporządkowanie przedmiotów do grupy bezpiecznych lub niebezpiecznych.

Analogia symboliczna – zabawa polega na szukaniu symboli dla zobrazowania zjawisk, uczuć, nastrojów. Metodę tę można zastosować, aby zwrócić uwagę dzieci na znaki drogowe. Nauczyciele lub rodzice pokazują dzieciom symbole graficzne znaków drogowych. Następnie mówią, że będą bawić się w wymyślanie innych znaków. Uczestnicy zabawy losują kartoniki z nazwą uczucia, np. miłość, radość, smutek, strach. Następnie za pomocą gestu, ruchu, mimiki twarzy starają się te emocje przedstawić. Pozostali uczestnicy zabawy zgadują, o jakie uczucie chodzi. Po prezentacji najmłodsi rysują znaki będące symbolami określonych uczuć. Taka pożyteczna zabawa rozwija umiejętność nazywania oraz rozpoznawania uczuć i emocji.

Drama – zabawa polega na stworzeniu fikcyjnej sytuacji, w trakcie której dzieci będą miały możliwość zdobycia nowych doświadczeń, umiejętności oraz dokonania własnych wyborów. Drama może służyć do nauczenia bezpiecznego zachowania w różnych sytuacjach i miejscach. Istotą dramy może być również odgrywanie przez dzieci wybranych, konkretnych ról.

Gry i zabawy ruchowe – ruch jest naturalną potrzebą każdego człowieka. Gry i zabawy ruchowe szczególnie korzystnie wpływają na poprawę kondycji fizycznej i psychicznej dzieci. Dodatkowo uczą je zdrowej rywalizacji, dyscypliny i współpracy. Ich znaczenie dla prawidłowego rozwoju pierwszoklasistów jest nie do przecenienia.
 
Kreatywne rysowanie – dzieci otrzymują kartkę z narysowanymi 24 kołami. Ich zadaniem jest przekształcić każde koło w rysunek jakiegoś przedmiotu lub postaci (np. wykonanie na podstawie figury geometrycznej projektu wyimaginowanego statku kosmicznego). Rysunki powinny być proste
i schematyczne. W tej technice liczy się pomysłowość, inwencja twórcza i tempo rysowania.

Zabawowe formy pracy – krzyżówki, szarady, rebusy, zagadki, które same w sobie stanowią zadania. Ich samodzielne rozwiązanie daje uczniom dużo satysfakcji. Wielką zaletą tej formy pracy jest także to, że dzieci mogą stosować ją w domu i traktować jako źródło dobrej, pozaszkolnej zabawy.

Przedstawione powyżej sposoby stymulowania innowacyjnego myślenia dzieci są wykorzystywane
w ramach zajęć „Klubu Bezpiecznego Puchatka”. Dodatkowo, w materiałach edukacyjnych przygotowanych w ramach projektu można znaleźć dużo więcej skutecznych metod pomagających rozbudzić kreatywność dzieci. Można je pobrać bezpłatnie ze strony programu www.bezpiecznypuchatek.pl.

Małgorzata Jabłońska
pedagog szkolny
współpracujący z programem edukacyjnym „Klub Bezpiecznego Puchatka”

Program „Klub Bezpiecznego Puchatka” organizowany jest przez firmę Maspex, producenta kakao Puchatek, we współpracy z Biurem Prewencji i Ruchu Drogowego Komendy Głównej Policji. Patronat Honorowy sprawuje Komendant Główny Policji oraz wszystkie Kuratoria Oświaty. Celem programu jest edukacja dzieci w zakresie bezpieczeństwa: w domu, w szkole, na drodze i w czasie zabawy oraz wspieranie rozwoju najmłodszych. Każda szkoła, która zgłosi się do programu otrzyma bezpłatne materiały edukacyjne, pomocne w przeprowadzaniu zajęć. Dodatkowo w listopadzie odbywa się Wielki Test Bezpieczeństwa sprawdzający wiedzę pierwszoklasistów. Po zrealizowaniu programu szkoła nabywa prawo posługiwania się Certyfikatem „Klubu Bezpiecznego Puchatka”.

Źródło nadesłane przez Joannę Brewińską