Gadżety przechodzą do cywila. Wojskowe technologie w naszym życiu

Jest wiele technologii, które wynalezione na potrzeby wojska, zrewolucjonizowały życie cywili na całym świecie. I nie chodzi tylko o Internet. Część z nich ujrzała światło dzienne zupełnie przypadkiem.

Aluminium lotnicze
To właśnie przypadek sprawił, że wynaleziono duraluminium, zwane aluminium lotniczym. Na początku XX wieku szukano materiału, który zastąpiłby w produkcji łusek drogi mosiądz. Jeden z naukowców badając stop aluminium i miedzi zostawił go na kilka dni – ta przerwa pomogła osiągnąć materiałowi pożądane właściwości. – Lekki i niezwykle wytrzymały materiał zaczęto stosować w samolotach, skąd jego potoczna nazwa. Obecnie z aluminium lotniczego powstają na przykład wysokiej jakości, odporne na uderzenia lampki rowerowe i latarki ręczne, których używamy codziennie – mówi Cyprian Lemiech, ekspert ds. oświetlenia przenośnego w firmie Mactronic.

Mikrofalówka
Równie nieoczekiwany był efekt pracy Percy’ego Spencera nad magnetronem – jednym z elementów radaru. Konstruktor stojąc przy maszynie zauważył, że batonik w jego kieszeni uległ stopieniu. Postanowił stworzyć urządzenie złożone z generatora fal elektromagnetycznych o wysokich częstotliwościach umieszczone w metalowym pudle, które podgrzewałoby jedzenie. Tak powstała pierwsza kuchnia mikrofalowa, która miała 1,5 metra wysokości i ważyła ponad 300 kilogramów.

Diody RGB
¬Niezależne od historycznej epoki, przedstawiciele armii szukali sposobów na ulepszenie łączności. Miały w tym pomóc sygnały dymne, dźwiękowe (werbel bębnów) czy też oświetlenie. To ostatnie ewoluowało szczególnie w czasie II Wojny Światowej, gdy na latarkach wojskowych zaczęto wykorzystywać kolorowe przysłony mające usprawnić dowodzenie, maskowanie, czy kierowanie ruchem. Dziś diody RGB (red, green, blue) są wykorzystywane m.in. w oświetleniu dla fanów survivalu, górskich wędrówek czy speleologii. – Co ważne, dobór kolorów nie jest przypadkowy – każda z tych barw ma inny wpływ na postrzeganie kształtów przez ludzie oko – mówi Cyprian Lemiech z Mactronic. I tak kolor czerwony pozwala zachować zdolność oka do widzenia w ciemności, zielony wyostrza kształty i kontury np. przy czytaniu map, a niebieski lepiej wychwycić oku ślady organiczne jak krew czy pot.

Supermocny klej
Na potrzeby armii opracowano również niezwykle mocny, uniwersalny klej – cyjanoakryl. Inżynierowie Harry Coover i Fred Joyner szukali substancji, która będzie odporna na temperaturę i posłuży do naprawy kokpitów. Tak powstał SuperGlue, który trafił na rynek w 1958 roku. Klej był wykorzystywany do domowych remontów, ale też w medycynie – w czasie wojny w Wietnamie służył do szybkiego zamykania ran.

Włącznik żelowy
W czasie wietnamskiego konfliktu sporym wyzwaniem dla armii USA było też oczyszczanie terenu z żołnierzy Wietkongu – wchodzenie do ciemnych i ciasnych tuneli odbywało się z pistoletem w jednej i latarką w drugiej ręce. Dziś znaczącym wsparciem byłyby włączniki żelowe do latarek, które umieszcza się przy języku spustowym broni lub u dołu lufy. – To rozwiązanie pozwala zachować jedną rękę wolną, zwiększyć celność strzelania i zaoszczędzić cenne sekundy, które traci się szukając włącznika oddalonego od broni – mówi Andrzej Wojtusik, starszy chorąży sztabowy były Komendant Szkoły Podoficerskiej Wojsk Lądowych i Pomocnik Dowódcy Wojsk Lądowych ds. Podoficerów. Dziś z włączników żelowych oprócz policjantów i żołnierzy korzystają m.in. pracownicy ochrony, czy osoby uprawiające ASG.

Teflon
Mikrofalówka to nie jedyny przykład obecności wojskowej technologii w codziennym życiu, który można znaleźć w kuchni – wystarczy spojrzeć na… patelnię. Podczas eksperymentów z gazami będącymi pochodnymi czynników chłodniczych Freonu, pozostawiona na noc próbka zamarzła tworząc niezwykle śliską i obojętną na związki chemiczne substancję stałą. Zarejestrowana w 1945 r. pod nazwą Teflon znalazła zastosowanie w pociskach artyleryjskich, jako izolator kabli.

Nadajnik GPS
Kiedyś ułatwiający życie kierowcom, dziś obecny niemal w każdym smartfonie system nawigacji satelitarnej GPS to wynalazek, którego korzenie sięgają lat 60. XX wieku. Wtedy naukowcy z amerykańskiej Agencji Zaawansowanych Obronnych Projektów Badawczych rozpoczęli prace nad systemem, który pozwoliłby okrętom podwodnym na dokładne określenie pozycji i wycelowanie rakiet. O tym, by GPS udostępnić do zastosowań cywilnych, zdecydowano w 1983 r. – wtedy koreański samolot, który z nieznanych przyczyn zboczył z kursu, został zestrzelony nad terytorium ZSRR.

Marek Dąbrowski