Najcenniejsze. Kolekcja Książąt Czartoryskich

„Od początku swego istnienia muzeum księżny Izabeli miało stanowić dobro narodowe, repozytorium pamiątek patriotycznych oraz artystycznych dla przyszłych pokoleń. Zbiory Muzeum Czartoryskich zarazem doskonale wpisują się w europejską historię muzealnictwa, a ich pierwotny charakter – Kunstkamery – nadal jest widoczny. Wielokrotnie powtarza się, że dzieje Muzeum Książąt Czartoryskich to paralela historii Polski, a jednocześnie historii polskiego kolekcjonerstwa i mecenatu kulturalnego. Zbiory te, przeniesione w czasie powstania listopadowego (1831) do Sieniawy, a następnie do Paryża, wydatnie wzbogacone o liczne nowe nabytki przez księcia Władysława Czartoryskiego, wnuka Izabeli, zostały przez niego ulokowane w Krakowie, w otwartym w roku 1876 Muzeum Książąt Czartoryskich. Od roku 2016 stanowią własność Państwa i pozostają pod opieką Muzeum Narodowego w Krakowie” – pisze Dyrektor MNK dr hab. Andrzej Betlej w katalogu do wystawy.

Wystawa umieszczona w ogromnej sali Arsenału prezentuje wielkie bogactwo Kolekcji Książąt Czartoryskich, obejmującej sztukę starożytną, polskie i europejskie malarstwo, rzemiosło artystyczne, militaria, pamiątki po sławnych ludziach, ryciny, rękopisy iluminowane, dokumenty historyczne i starodruki. Najstarsze muzealia powstały ok. 4000 lat temu, najmłodsze – w XIX wieku. Ekspozycję otwierają portrety twórców Muzeum: księżnej Izabeli Czartoryskiej i księcia Władysława Czartoryskiego, oraz klucze do pierwszych w Polsce budynków muzealnych: Świątyni Sybilli i Domu Gotyckiego. Po środku sali, na tle przepięknego arrasu brukselskiego z XVI wieku nazywanego „Złotym deszczem” znajdują się rzeźby grecko-rzymskie i sarkofagi egipskie (m.in. sarkofag Tachenemti, 2. poł. VIII w. p.n.e.) oraz etruskie. Osobno wydzielono galerię obrazów, gdzie wyróżnia się arcydzieło Krajobraz z miłosiernym Samarytaninem Rembrandta z 1638 roku. Tam też można podziwiać Zwiastowanie Mistrza Kodeksu Św. Jerzego z XIV wieku oraz Zwiastowanie krakowskiego Malarza Jerzego z 1517 roku – obraz wydobyty przez Izabelę Czartoryską z ruin kościoła na Wawelu.

Niektóre zestawienia dzieł mogą zaskakiwać. Bo co może łączyć mozaikę rzymską z II wieku z XV-wieczną terakotą florencką? Okazuje się, że na obu przedmiotach widzimy tego samego bohatera: Heraklesa. A wśród antycznych scen mitologicznych znalazł się renesansowy obraz Giovanniego di Marco zwanego dal Ponte przedstawiający Parysa i Helenę oraz Tristana i Izoldę obok egipskich portretów mumiowych z III wieku i sarmackich portretów trumiennych z ok. 1700 roku.

- Ciekawe są eksponaty związane ze sławnymi osobami: krzesła Williama Szekspira i Jana Jakuba Rousseau, butelka myśliwska Franciszka I, prochownica Henryka VIII, części zbroi gubernatora Niderlandów Albrechta VII, tarcza tzw. wróżebna, łączona z Janem III Sobieskim, czapka Napoleona oraz odlew dłoni Fryderyka Chopina. Szereg zabytków przypomina o walkach o niepodległość oraz o ich bohaterach – Tadeuszu Kościuszce i księciu Józefie Poniatowskim, a także o Wielkiej Emigracji (Portret Juliana Ursyna Niemcewicza Grosa, Popiersie Fryderyka Chopina Clesingera). Z powstaniem styczniowym związany jest niedokończony obraz Jana Matejki Zakuwana Polska – mówi kurator wystawy Janusz Wałek.

Zapewne zdumienie niejednego widza wzbudzą kamyczki z grobu Romea i Julii, relikwie hiszpańskiego bohatera narodowego Cyda i jego żony Chimeny czy urna z relikwiami Bolesława Chrobrego. Są one odzwierciedleniem gustów kolekcjonerskich Izabeli i całej epoki romantyzmu.Wystawę uzupełniają zmienne – ze względów konserwatorskich – pokazy rysunków, rycin, rękopisów iluminowanych, starodruków i dokumentów historycznych, takich jak oryginał hołdu pruskiego. Dopełnieniem tej wystawy będzie osobny pokaz (od 19 maja 2017 roku) arcydzieła Leonarda da Vinci „Dama z gronostajem” w Gmachu Głównym MNK, Aleja 3 Maja 1.

źródło: mnk.pl