Londyńska kolekcja Halimy Nałęcz w Muzeum Narodowym w Gdańsku

Kolekcja Halimy Nałęcz zajmuje w zbiorach Muzeum Narodowego w Gdańsku wyjątkowe miejsce. Ofiarowana w 1983 roku krótko po zniesieniu stanu wojennego, była w tym trudnym okresie prawdziwie „królewskim darem”, stawiając Halimę Nałęcz wśród grona największych donatorów gdańskiego Muzeum. Należy podkreślić, że kolekcja powstawała przez prawie trzydzieści lat i wiąże się nierozerwalnie z działalnością prowadzonej przez Halimę Nałęcz w Londynie Drian Galleries. W opinii brytyjskich krytyków sztuki współczesnej działalność wystawiennicza i promocyjna Drian Galleries plasowała ją, zwłaszcza w latach 60. i 70. XX wieku, pośród najważniejszych awangardowych londyńskich placówek, czyniąc również z Halimy Nałęcz jedną z czołowych znawczyń europejskiej sztuki współczesnej w Londynie. Prowadząc galerię, Halima Nałęcz bardziej niż sukces komercyjny ceniła sobie wierność linii programowej. Niezwykle ważne miejsce w jej działalności wystawienniczej zajmowało malarstwo abstrakcyjne. Stąd w naszych zbiorach znajdują się wyjątkowe prace jednego z pionierów tego gatunku Josepha Lacasse’a, z którym łączyła Halimę Nałęcz długoletnia przyjaźń. Donatorka opiekowała się wieloma młodymi twórcami, między innymi Williamem Crozierem i Johnem Bellanym i bezsprzecznie przyczyniła się do ich artystycznego sukcesu.

W londyńskim darze, prezentowanym na obecnej wystawie, znajdują się prace ponad 130 artystów obcokrajowców. Polskie malarstwo jest reprezentowane poprzez prace Zbigniewa Adamowicza, Mariana Bohusza-Szyszki, Kazimierza Dźwiga, Stanisława Frenkla, Tadeusza Ilnickiego, Sophie Johnson, Aleksandra Kobzdeja, Andrzeja Kuhna, Zbigniewa Kupczyńskiego, Halimy Nałęcz, Lutki Pink, Andrzeja Putryma, Jerzego Stockiego, Haliny Sukiennickiej, Franciszki Themerson, Aleksandra Wernera, Janiny Żemojtel i Marka Żuławskiego.

Głównym motywem, którym Halima Nałęcz kierowała się przed trzydziestu laty, ofiarowując część swojej kolekcji Muzeum Narodowemu w Gdańsku, była chęć wzbogacenia polskich muzeów o rzadkie dzieła współczesnej sztuki europejskiej i światowej oraz troska o zachowanie w polskich zbiorach części polskiego dorobku artystycznego powstałego po wojnie poza Polską.

Halima Nałęcz (Halina Nałęcz)

Malarka i kolekcjonerka. Na początku wojny polsko-bolszewickiej wraz z rodziną zmuszona była do wyjazdu z majątku i opuszczenia Wileńszczyzny. Od 1924 mieszkała w Wilnie, gdzie podjęła edukację. Po ukończeniu Liceum Filomatów w Wilnie studiowała na Wydziale Sztuk Pięknych Uniwersytetu Stefana Batorego pod kierunkiem Michała Rouby. W 1936 wyszła za mąż za Stanisława Jastrzębiec-Więckowskiego (zginął w 1941). W 1941 po rozpoczęciu wojny niemiecko-sowieckiej znalazła się w Moskwie. Udało się jej wyjechać przez Odessę i Turcję do Hajfy, gdzie wstąpiła do Służby Pomocniczej Kobiet przy 2. Korpusie Wojska Polskiego. Pracowała jako dekoratorka, zajmowała się również scenografią. W 1949 znalazła się w Libanie, gdzie podpisała kontrakt na wyjazd do Wielkiej Brytanii. Pracowała w przędzalni bawełny w Manchesterze, a następnie w fabryce pończoch w Londynie. Wyszła za mąż za Zygmunta Nałęcza. Rozpoczęła naukę w Studium Malarstwa Sztalugowego prowadzonym przez Mariana Bohusza-Szyszko. W 1953 kontynuowała naukę w Paryżu, w pracowni Jeana Henriego Closona. W 1956 wraz z Denisem Bowenem i Frankiem Avray Wilsonem otworzyła w Londynie galerię New Vision, a w 1957 przy Porchester Place własną galerię – Drian Gallery (od 1960 Drian Galleries), którą prowadziła do 2000. W 1978 przekazała 181 prac w darze do zbiorów Muzeum Narodowego w Warszawie, a w 1983 – 384 prace do Muzeum Narodowego w Gdańsku. Początkowo w swojej twórczości była zafascynowana malarstwem abstrakcyjnym, by na początku lat 60. XX wieku dojść do własnej formuły malarstwa figuratywnego ukazującego fantastyczny świat barwnych ogrodów i kwiatów.

Kuratorzy wystawy:
Grażyna Szcześniak
Wojciech Zmorzyński
Współpraca:
Jan Wiktor Sienkiewicz
Maryla Żuławska